قفل بیومتریک چیست + همه چیز درباره قفل‌های هوشمند بیومتریک

زیست‌سنجی یا بیومتریک، نوعی روش امنیتی است که با توجه به ویژگی‌های بدن انسان کار می‌کند و قفل بیومتریک هم دقیقاً با الهام از این فناوری، به ایجاد امنیت کمک کرده است. قفل‌‌های بیومتریک بر خلاف قفل‌های سنتی که به کدها یا کلیدها متکی هستند، به کمک ویژگی‌های بیومتریک مانند تشخیص چهره، اثر انگشت، اسکن عنبیه و یا الگوهای صدا، اقدام به باز کردن قفل درب‌ها می‌کنند. این قفل‌ها، سطح بالاتری از امنیت را ارائه می‌دهند؛ چرا که تکرار یا جعل داده‌های بیومتریک یک شخص، دشوارتر از حدس زدن رمز عبور یا سرقت کلید است. در ادامه ضمن آشنایی با قفل هوشمند بیومتریک، به نحوه کار، مزایا، انواع و همین‌طور نصب این قفل اشاره خواهیم کرد.

قفل بیومتریک چیست؟

قفل بیومتریک، یک دستگاه امنیتی پیشرفته است که با استفاده از ویژگی‌های رفتاری یا فیزیکی منحصربه‌فرد، امکان شناسایی و دسترسی به فضاهای امن را فراهم می‌کند. قفل‌های بیومتریک بر اساس ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند اثر انگشت، تشخیص چهره، رگ‌های عنبیه و اسکن صدا، هویت فرد را تشخیص می‌دهند. به این صورت که با اسکن اثر انگشت، عنبیه چشم، صدا و تشخیص چهره، داده‌های بیومتریک را با داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده مقایسه می‌کنند. زمانی که اسکنر تشخیص دهد که شما یک کاربر مجاز هستید، از شما درخواست می‌کند که برای باز کردن قفل از پین استفاده کنید.

قفل‌های بیومتریک برای راحتی هرچه بیشتر شما ایجاد شده‌اند؛ چرا که دیگر نیازی به استفاده از کلید ندارید. البته این قفل‌ها یک کلید ایمنی نیز دارند که در مواقعی که باتری‌ها یا برقی که قفل را تغذیه می‌کند از کار بیفتد، کلید مکانیکی به داد کاربر برسد. قفل هوشمند بیومتریک، به خاطر ویژگی‌های بیومتریک منحصربه‌فرد و دقت بالایی که در تشخیص فرد دارد، از نظر امنیتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همین قابلیت، از دسترسی غیر مجاز به داد‌ه‌ها و مناطق حساس جلوگیری به عمل می‌آورد.

قفل بیومتریک چگونه کار می‌کند؟

عملکرد قفل بیومتریک، متکی به اطلاعات ذخیره شده در حافظه قفل است. بنابراین، لازم است در اولین مرحله مشخصات بیولوژیکی کاربر با استفاده از اسکن ثبت شود. به دنبال آن، مشخصات بیولوژیکی افراد به داده‌های عددی تبدیل شده و در قالب الگوهای مشخص روی حافظه قفل ذخیره‌سازی می‌شود. قفل هوشمند بیومتریک، این قابلیت را دارد که کاربران متعددی را برای آن تعریف کنید. به همین خاطر، چنانچه افراد جدیدی اضافه شوند نیز، همین مراحل برای آن‌ها تکرار خواهد شد.

هنگامی که افراد داده‌های بیومتریک خود را با استفاده از فناوری‌های پیشرفته شناسایی هویت اسکن می‌کنند، سیستم این اطلاعات را با الگوهای ذخیره شده در پایگاه داده مقایسه می‌کند. اگر این داده‌ها با داده‌های تعریف شده، مطابقت داشته باشد، اجازه ورود به کاربر داده خواهد شد. در غیر این‌ صورت، هیچ راه دیگری برای باز کردن قفل بیومتریک و ورود به محل وجود نخواهد داشت.

انواع قفل‌های بیومتریک

در حال حاضر، انواع مختلفی از قفل‌های بیومتریک به بازار عرضه شده‌اند که از قابلیت‌های متنوعی برای شناسایی افراد مجاز بهره می‌برند. انتخاب قفل مناسب، بستگی به میزان امنیت، محیط استفاده و سرعت عمکرد قفل دارد. از مهم‌ترین انواع قفل بیومتریک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. قفل اثر انگشتی

قفل اثر انگشتی، یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین انواع قفل بیومتریک است. این قفل، از اسکن و تحلیل اثر انگشت شخص، برای شناسایی هویت او استفاده می‌کند. فرد مجاز، برای باز کردن قفل انگشت خود را روی سنسور قفل قرار می‌دهد و در صورت تأیید هویت، قفل درب باز می‌شود. استفاده از قفل‌های اثر انگشت به خاطر سرعت عملکرد و دقت بالا، در محیط‌های تجاری و مسکونی رایج است.

2. قفل تشخیص چهره

قفل تشخیص چهره، از الگوهای پیشرفته‌ای برای تجزیه و تحلیل ویژگی‌های خاص چهره افراد برای اعطا یا عدم دسترسی استفاده می‌کند. این مدل قفل بیومتریک به خاطر امنیت بالا و امکان کار در شرایط نوری مختلف و هم‌چنین به خاطر عدم نیاز به تماس فیزیکی با دستگاه، به ویژه در زمان پاندومی کووید-19 محبوبیت زیادی در میان کاربران پیدا کرده است. کاربرد قفل هوشمند تشخیص چهره در محیط‌های مسکونی، تجاری و اداری روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

3. قفل تشخیص صدا

قفل‌های تشخیص صدا از الگوریتم‌های صوتی منحصربه‌فرد یک شخص به عنوان اعتباری برای دسترسی بهره می‌برند. کاربران برای باز کردن قفل بیومتریک، باید عبارت مشخصی را به طور واضح بیان کنند. چنین فناوری منحصربه‌فردی، با تجزیه و تحلیل فرکانس‌ها و الگوهای صوتی، صدای کاربر را با نمونه‌های از پیش ضبط شده تطبیق می‌دهد.

4. قفل اسکن عنبیه چشم

اسکنرهای عنبیه چشم، یکی از ایمن‌ترین گزینه‌های قفل بیومتریک را با تجزیه و تحلیل الگوهای منحصربه‌فرد در چشم یک شخص ارائه می‌دهند. این قابلیت، بسیار دقیق بوده و فریب دادن آن، امری غیر ممکن به نظر می‌رسد؛ چرا که ساختار پیچیده عنبیه چشم غیر ممکن است تکرار شود. استفاده از فناوری اسکن عنبیه برای محیط‌هایی که به امنیت بالایی نیاز دارند، مناسب است.

مزایای قفل بیومتریک نسبت به قفل‌های سنتی

استفاده از قفل بیومتریک در مقایسه با قفل‌های سنتی، با مزایای متعددی همراه است و دقیقاً به همین خاطر است که این تکنولوژی به نحو گسترده‌ای در محیط‌های مختلف به کار گرفته می‌شود. در ادامه به برخی از مزایای استفاده از قفل‌های بیومتریک می‌پردازیم:

1. افزایش امنیت

امنیت، نخستین و البته مهم‌ترین مزیتی است که قفل‌های بیومتریک ارائه می‌دهند. این قفل‌ها، از داده‌های بیولوژیکی منحصربه‌فرد برای به حداقل رساندن خطر دسترسی غیر مجاز استفاده می‌کنند و آن‌ها را جایگزین امن‌تری برای سیستم‌های قفل سنتی می‌نمایند.

2. مدیریت دسترسی

با وجود قفل بیومتریک، فرآیند شناسایی و احراز هویت به راحتی انجام می‌شود و دیگر نیازی نیست برای ورود اشخاص دیگر، خودتان در محل حضور داشته باشید. با داشتن یک اپلیکیشن موبایلی، قفل بیومتریک را می‌توانید از هر کجای دنیا کنترل کنید.

3. ثبت سابقه عبور و مرور

امنیت قفل بیومتریک تا حدی است که می‌تواند سابقه کاربران را نیز به ثبت برساند. اگر قفل بیومتریک شما مجهز به این قابلیت باشد، در صورت وقوع هر گونه حادثه، این امکان را خواهید داشت که ساعات ورود و خروج افراد وارد شده به ساختمان را در اختیار داشته باشید.

4. حذف کلیدهای فیزیکی

به کمک قفل‌های هوشمند بیومتریک، دیگر نیازی به حمل کلیدهای فیزیکی نیست و همین موضوع، خطر دزدیده شدن یا گم شدن کلیدها را کاهش می‌دهد.

5. راحتی در استفاده

استفاده از قفل‌های بیومتریک بسیار ساده بوده و نیاز به مراحل پیچیده‌ای ندارد. کافی است شخص ویژگی‌های بیومتریک خود را از قبیل چهره، صدا و اثر انگشت ارائه دهد تا قفل به سرعت باز شود.

آیا قفل بیومتریک امن است؟

قفل‌های بیومتریک به دلیل ماهیت منحصربه‌فرد داده‌های بیومتریک مانند اثر انگشت، تشخیص چهره، رگ‌های عنبیه و تشخیص صدا، بسیار ایمن هستند. تشخیص این ویژگی‌ها به بالا بردن امنیت در دسترسی به اطلاعات کمک کرده و امکان دسترسی‌های غیر مجاز را غیر ممکن می‌سازد. این قفل‌ها، سطحی از امنیت را فراهم می‌کنند که نقض آن بسیار دشوار است و همین امر آن‌ها را به گزینه‌ای قوی برای حفاظت از اموال تبدیل می‌کند.

با این وجود، امکان دارد مشکلاتی مانند جعل با تجهیزات معمولی و روش‌های متنوع مطرح شود. به علاوه، امنیت قفل بیومتریک، بستگی به پیاده‌سازی صحیح آن دارد؛ به این معنا که اگر داده‌های بیومتریک به نحو نادرستی ذخیره شوند یا الگوهای بیومتریک با الگوریتم‌های تطبیق نادرست تنظیم شوند، امنیت قفل در معرض خطر قرار می‌گیرد.

کاربردهای قفل بیومتریک در زندگی روزمره

قفل‌های هوشمند، به خاطر کاربری آسان و امنیت بالایی که فراهم می‌کنند، در محیط‌های مختلفی مانند خانه‌های هوشمند، سازمان‌های دولتی، بانک‌ها، مؤسسات مالی، شرکت‌ها و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قفل‌ها، در محیط‌های اداری با شناسایی سریع و دقیق کارکنان، دسترسی به قسمت‌های مختلف را محدود کرده و مانع ورود افراد غیر مجاز به سازمان می‌شوند. به علاوه، قفل‌های بیومتریک این امکان را برای مدیران فراهم می‌کنند که دسترسی کارکنان را به آسانی مدیریت و کنترل کرده و گزارشاتی مبنی بر ورود و خروج افراد ارائه دهند. همین مسئله، به برقراری نظم و افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها و ادارات مختلف کمک می‌کند.

افزون بر این، قفل‌های هوشمند بیومتریک به عنوان عنصری کلیدی در خانه‌های هوشمند شناخته می‌شوند. از این تکنولوژی، برای احراز هویت ساکنان خانه و کنترل دسترسی به تجهیزات آن استفاده می‌شود. به طور مثال، قابلیت تشخیص چهره یا اثر انگشت برای باز کردن درب‌ها و ورود به خانه کاربرد دارد. این قابلیت، سبب می‌شود تا ساکنان بدون داشتن کلید یا وارد کردن رمز، وارد خانه شده و امنیت و راحتی بیشتری را تجربه کنند.

چگونه قفل بیومتریک مناسب را انتخاب کنیم؟

در زمان خرید قفل دیجیتال مناسب، چند مؤلفه زیر را در نظر داشته باشید.

• نخستین فاکتور، نوع تکنولوژی استفاده شده در قفل است. قابلیت‌هایی مانند تشخیص چهره، اثر انگشت، اسکن عنبیه یا الگوهای صدا. هر کدام از این فناوری‌ها، سطح متفاوتی از امنیت و کارایی را ارائه می‌دهند.
• برخورداری از قابلیت‌هایی مانند مدیریت چند کاربر، اتصال به سیستم‌های هوشمند منزل و امکان کنترل از راه دور نیز می‌توانند بر قدرت خرید کاربر تأثیر بگذارند.
• توجه به کیفیت ساخت و دوام قفل، فاکتور مهم دیگری است که نباید نادیده گرفته شود. زیرا قفل‌های بیومتریک باید در برابر هر گونه شرایط محیطی مقاوم بوده و با استفاده مداوم دچار آسیب نگردند.
• توجه به نقطه نظرات کاربران، بررسی و مقایسه برندهای موجود در بازار می‌توانند شما را در انتخاب گزینه مناسب‌تر یاری کنند.
• در زمان خرید قفل هوشمند، به سراغ قفل‌هایی بروید که گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش داشته باشند تا در صورت بروز هر گونه مشکل، پشتیبانی لازم را دریافت کنید.

بهترین برندهای قفل بیومتریک در بازار

انتخاب بهترین برندهای قفل بیومتریک جهت اطمینان از کارایی، امنیت و کیفیت آن، بسیار حائز اهمیت است. خرید قفل اثر انگشتی از برندهای متفرقه می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به شما وارد کند. اگر در خصوص قفل‌های هوشمند اطلاعات چندانی ندارید، می‌توانید مقاله قفل هوشمند چیست؟ را مطالعه کنید.

بهترین برند قفل بیومتریک، برندی است که علاوه‌بر رفع نیازهای امنیتی کاربران، کیفیت بالا و هزینه مناسبی نیز داشته باشد. در ادامه لیستی از بهترین برندهای قفل بیومتریک در بازار ارائه شده است:

برند سیمپلد

برند سیمپلد، یکی دیگر از برندهای معتبر است که در طول سال‌ها فعالیت خود توانسته بهترین دستگیره‌های هوشمند را طراحی و به بازار عرضه کند. انواع مدل‌های این برند شامل تشخیص چهره، پوش پول و دوربین‌دار هستند و از ویژگی‌هایی همچون قابلیت باز شدن آسان، گارانتی و خدمات پس از فروش، ضد آب، سازگاری با انواع درب‌ها، منبع تغذیه ارزان‌قیمت و … بهره می‌برند. در ادامه فهرستی از برترین مدل‌های قفل سیمپلد را در اختیارتان قرار می‌دهیم:

• دستگیره دیجیتال سیمپلد مدلF20
• دستگیره دیجیتال سیمپلد مدلF21
• دستگیره دیجیتال سیمپلد مدلF30
• دستگیره دیجیتال سیمپلد مدل 31F

برند یوکا

قفل هوشمند یوکا، دارای اپلیکیشن موبایل با پروتکل ایمن است و از ویژگی‌هایی همچون هشدار تهاجم به درب ورودی، رمز تصادفی، سیستم ضد هک و ورود دو مرحله‌ای هنگام سفر برخوردار است. مجموع این قابلیت‌ها، خیال کاربران را از بابت امنیت اماکن تحت نظرشان آسوده می‌کند. برخی از مدل‌های پرطرفدار این محصول عبارتند از:

• دستگیره دیجیتال یوکا مدل مون پلاس (Moon Plus)
• دستگیره هوشمند یوکا مدل لئو مکس (Leo Max)
• قفل دیجیتال یوکا مدل ونوس (Venus)
• دستگیره هوشمند مایا (Maia)

برند یال

برند یال، یکی از برندهای معتبر در عرصه تولید قفل بیومتریک است. این قفل‌ها قابلیت اتصال به خانه‌های هوشمند را دارند و با روش‌های مختلفی همچون کارت، اثر انگشت، تشخیص چهره و … قابل دسترسی هستند. تعدادی از مدل‌های محبوب این برند در ادامه آمده است:

• قفل هوشمند یال مدل ydm4109
• قفل هوشمند یال مدلydm3109
• قفل دیجیتال یال مدلVulcan-FR

برند سامسونگ

قفل دیجیتال سامسونگ، یکی از بهترین برندها برای خرید دستگیره هوشمند است که از امکاناتی مانند رمز موقت، کنترل از طریق اپلیکیشن و ریموت، قابلیت اتصال به اینترنت، آلارم ضد شوک و … برخوردار است. در ادامه به برخی از مدل‌های مطرح این برند اشاره شده است:

• قفل هوشمند سامسونگ مدل SHS-P718
• قفل دیجیتال سامسونگ SHS 1321

نصب و راه‌اندازی قفل‌های بیومتریک

نصب و راه‌اندازی قفل‌های بیومتریک، نیازمند مراحل خاصی بوده و به دقت و آگاهی از جزئیات فنی نیاز دارد. در وهله اول، لازم است از سازگاری درب با قفل انتخاب شده اطمینان حاصل کنید؛ چرا که بعضی از قفل‌های هوشمند برای درب‌های فلزی و برخی دیگر برای درب‌های چوبی طراحی شده‌اند. نصب این قفل‌ها شامل اتصال به درب ورودی، سیم‌کشی و پیکربندی نرم‌افزار است. البته، پیشنهاد می‌شود که نصب قفل بیومتریک حتماً توسط یک نیروی متخصص انجام شود تا ضمن کسب اطمینان از عملکرد صحیح قفل، اهمیت پشتیبانی فنی را نیز درک کنید.

بعد از نصب قفل، نوبت به ثبت اطلاعات بیومتریک اشخاص یا همان مرحله پیکربندی سیستم می‌رسد. بسیاری از قفل‌ها، رابط کاربری ساده‌ای دارند که امکان ثبت چهره یا اثر انگشت کاربران مجاز را فراهم می‌کنند. برای این‌که عملکرد قفل را بهبود ببخشید، لازم است تنظیمات آن را به طور منظم بررسی و به‌روزرسانی کنید.

چرا قفل‌های بیومتریک بهترین گزینه برای آینده هستند؟

تکنولوژی قفل‌های هوشمند به طرز برق‌آسایی در حال پیشرفت است و آینده‌ای درخشان و سرشار از نوآوری در پیش دارد. یکی از تحولات مهم این صنعت، استفاده از هوش مصنوعی با هدف بهبود دقت تشخیص و کاهش خطای شناسایی است. به علاوه، فناوری‌های بیومتریک چند عاملی که اغلب ترکیبی از شناسایی چهره، عنبیه چشم و اثر انگشت هستند، به سرعت گسترش می‌یابند. همین ترکیب فوق‌العاده، امنیت کاربران را به طرز قابل توجهی افزایش داده است.

با نگاهی به آینده، انتظار می‌رود که قفل‌های بیومتریک با فناوری‌های اینترنت اشیا در زندگی مدرن ادغام شوند و به تقویت قابلیت‌هایی همچون اتصال به خانه‌های هوشمند و کنترل از راه دور کمک کنند. در کنار همه این‌ها، گسترش فناوری‌های بدون تماس فیزیکی مانند الگوهای صدا و شناسایی حرکات بدن، تجربه کاربری ساده‌تری را فراهم می‌کند.

سخن پایانی

همان‌طور که اشاره کردیم، قفل بیومتریک یک فناوری پیشرفته است که برای شناسایی افراد از ویژگی‌های بیومتریک و فیزیکی آن‌ها بهره می‌برد. این ویژگی‌ها، منحصربه‌فرد بوده و جعل و تقلب در دسترسی به آن‌ها دشوار است. قفل‌های بیومتریک، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد انسان‌ها به عنوان کلید استفاده می‌کنند و امکاناتی را در اختیارمان قرار می‌دهند که در قفل‌های سنتی وجود نداشت. در نهایت، برای دست‌یابی به امنیت کامل قفل‌های هوشمند، نیاز به پیاده‌سازی دقیق این تکنولوژی احساس می‌شود تا امنیت کاربر تضمین شده و خطرات امنیتی به حداقل برسد.